De Schluchtensteig: 6 wandelingen door het Zwarte Woud

Wandelen in de natuur. Dat is waar Reisman Tinus echt blij van wordt. Meestal blijft dit beperkt tot dagtripjes. Een enkele keer loopt hij ook meerdaagse tochten, zoals een driedaagse route op het eiland La Réunion  en een zevendaagse trekking op het Kaapverdische eiland Santo Antão.   Ook heeft hij delen gelopen van de Hexenstieg in de Harz en de Malerweg in de Sächsische Schweiz, beide in Duitsland. Maar een volledige langeafstandsroute? Nee, dat nog niet. Daar moest maar eens verandering in komen. En aldus geschiedde. Het werd de Schluchtensteig in het zuidelijk deel van het Zwarte Woud in Duitsland.

Paradijs voor wandelliefhebbers 

Als je dan toch besluit een langeafstandstocht te gaan lopen, dan maar meteen één van, zoniet de mooiste van Duitsland. De Schluchtensteig draagt immers niet voor niks de eretitel Qualitätsweg Wanderbares Deutschland. Dat predikaat mag je alleen dragen als je aan een hele trits voorwaarden voldoet. En dan ook nog eens in de bakermat van de Duitse wandelarij; de Schwarzwaldverein is per slot van rekening met ruim 150 jaar de oudste wandelclub van het land. 

Wat maakt die Schluchtensteig dan zo bijzonder? Daarvoor is het wel handig om te weten wat ‘Schlucht’ betekent. ‘Kloof’ dus. Oftewel, het parcours verbindt meerdere rotskloven en daar klauter je dan doorheen, op rots- en boomwortelpaadjes. En in die kloven stroomt doorgaans water. Verwacht echter niet dat je continu in de klovelarij wandelt. Minstens net zo vaak kuier je door panoramische alpenweides. Dat maakt de Schluchtensteig enorm afwisselend. 

Schluchtensteig etappe 1: Stühlingen-Blumberg

De tocht begint in Stühlingen, vlakbij de Zwitserse grens. Vol goede moed en zin en voorzien van gesmeerde bammetjes en voldoende water gaan we op pad. Het eerste uur kan je er even lekker inkomen; je loopt dan over grotendeels vlak terrein tussen de doorgaande weg en de Wutach. Deze rivier vormt eveneens de grens tussen Duitsland en Zwitserland. Na dat eerste uur kan je deze grens via een brug ook nog even passeren om een extra land af te tikken. 

Tijdens het tweede uur verschijnen de eerste zweetdruppels als je aan de andere kant van de weg de eerste berg moet overwinnen. Daarna kan je even bijtanken naast het stationnetje van Lausheim-Blumegg, één van de haltes van de Sauschwänzlebahn waarover een museumstoomtreintje tuft. Dit is ook gelijk de enige pleisterplaats tijdens deze etappe.

Vervolgens steek je de weg weer over en volg je de Wutach weer terwijl deze langzaam steeds dieper onder je verdwijnt. Dan sta je ook nog voor de keuze om je weg te vervolgen bovenlangs via een smal rotspad of via de lager gelegen zogenaamde slechtweervariant. Wij kozen voor de laatste in verband met veel regenval de week ervoor. Beide paden komen uiteindelijk uit bij een uitzichtpunt over de zogenaamde Wutachflühen, loodrechte rotswanden van soms wel 200 meter hoog. Daarna wordt het flink zweten geblazen. Via meerdere steile klimmetjes bereik je twee schuilhutten annex uitzichtpunten. Bij de laatste op de Buchberg kan je nog eens terugkijken hoe je hier bent gekomen en een blik werpen op wat je de volgende dag te wachten staat. Nog een stevige afdaling voordat je het stadje Blumberg bereikt en voilà: etappe één in de pocket!   

Schluchtensteig etappe 2: Blumberg-Lotenbachklamm

Zodra je Blumberg verlaat wordt het gelijk leuk. Via een smal pad daal je in een kleine kloof af naar de Schleifenbachwaterval. Niet veel later bereik je de Wutach en volg je deze, onderwijl de dorpjes Aschdorf en Aselfingen doorkruisend. Na zo’n 8 kilometer bereik je de enige echte ravitailleringspost van vandaag, de kiosk bij de Wutachmühle. Dit is tegelijkertijd ook de toegangspoort tot de Wutachschlucht.

De volgende ruim 10 kilometer vervolg je je weg door deze veruit bekendste kloof van het Zwarte Woud die alleen te voet te doorkruisen is. En dít is precies waarom de Schluchtensteig de Schluchtensteig heet! Over een overwegend smal pad, afwisselend pal naast de Wutach en hoog erboven langs steile afgronden, is het voortdurend genieten (en oppassen) geblazen in de steeds smaller wordende kloof. Niet voor niets zijn sommige passages gezekerd. “Tredzekerheid vereist,” aldus onze wandelgids. Regelmatig bekruipt je ook het gevoel dat je door een oerwoud loopt. Dit alles dankzij de weelderige begroeiing en hoge vochtigheidsgraad.    

Onderweg kom je een paar mooie rustplaatsen tegen. Bovendien heb je regelmatig de gelegenheid om je even op te frissen in de rivier. Zeker bij warm weer geen overbodige luxe. Tegen het einde word je zelfs getrakteerd op een onvervalste regendouche. Langs een met mos begroeide bergwand druppelt het ijskoude water omlaag; heerlijk!  

Uiteindelijk bereik je Schattenmühle waar je terecht kan voor een hapje en drankje en zelfs kan overnachten. Wij kozen voor een wandeltoetje; nog eens anderhalve kilometer omhoog door de prachtige Lotenbachklamm. Als je toch al zo’n eind loopt maakt dat extra stukkie ook niet meer uit. Bovendien is deze minivariant van de Wutachschlucht absoluut een aanrader!

Schluchtensteig etappe 3: Lotenbachklamm-Fischbach

Geen straf om nog eens door die Lotenbachklamm te klauteren, deze keer omlaag. Onderaan gaat het echter direct weer stevig omhoog, het spoor van de Wutach volgend. Net als tijdens de vorige etappe loop je in dit deel van de Wutachschlucht ook weer lange tijd over uitdagende smalle bergpaadjes, waarbij je goed moet opletten dat je niet struikelt over de keien en boomwortels. Alleen is het hier nog een stuk rustiger. En aan opfrismomentjes is ook weer gedacht. Waar de Rötenbach uitmondt in de Wutach is het heerlijk pauzeren pal aan c.q. in het water. Hetzelfde geldt voor een eindje verderop waar de Haslach en de Gutach hun krachten bundelen en de Wutach vormen.

Weer fris en fruitig vervolg je je weg omhoog naar de imposante Rechenfelsen waar de Haslach zich doorheen wurmt. Dan volgt een steile afdaling en loop je over bredere paden vanzelf het heilklimatische Kurort Lenzkirch binnen. Pak hier even een rust-, voeder- en drinkmomentje, bijvoorbeeld bij bakkerij-café Wiest. Dat ga je nodig hebben, want wat volgt is een flinke puist die je moet bedwingen die steeds steiler wordt naarmate je de top nadert. Wat rest is de afdaling naar de finish in Fischbach.   

Schluchtensteig etappe 4: Fischbach-Sankt Blasien

Vandaag lopen we haast een heilige tocht. Startend in het schattige kerkdorpje Fischbach en finish in Sankt Blasien met zijn imposante en voor zo’n dorpje belachelijk grote dom. Vanuit Fischbach gaat het direct een eindje verder omhoog. Niet veel later loont een klein ommetje van zo’n 200 meter naar de Bildstein de moeite. Vanaf deze uitzichtrots heb je een geweldig uitzicht over de Schluchsee en het omringende berglandschap, waaronder de 1493 meter hoge Feldberg, de hoogste top van het Zwarte Woud. Dan wacht een vrij lange, maar ook comfortabele afdaling naar diezelfde Schluchsee.

Aan de andere kant van dit stuwmeer kan je prima terecht voor een lekkere Bratwurst of een Vesper bij Vesperstube Unterkrummenhof. Geen overbodige luxe, want direct daarna is het weer stijgen geblazen. Afwisselend door dichte bossen en groene alpenweiden die een sterk Milka-gevoel oproepen loop je door het Muchenland en Blasiwald. Her en der liggen enkele kolossale traditionele boerderijen, zogenaamde Schwarzwaldhöfe. Nooit is stromend water ver weg. Beekjes lijken overal van de berg af te stromen en een enkele keer vind je verkoeling in een bron. Een lange en steile afdaling zorgt daarna voor hevig bibberende onderdaantjes. Dan pak je toch nog een stukje Schlucht mee: vanaf de Windberg-waterval klauter je parallel aan de Windbergbächle verder naar beneden tot je Sankt-Blasien binnenwandelt. 

Schluchtensteig etappe 5: Sankt Blasien-Todtmoos

Etappe nummertje 5 heeft wel wat weg van de vorige. Zodra je Sankt Blasien verlaat, gaat het ruim 3 kilometer vrij stevig omhoog. Stop zo nu en dan om even achterom te kijken; dit is je laatste kans om die enorme koepel van de dom te aanschouwen. Blijft een indrukwekkend gezicht. Aan het eind van de klim wacht de Lehenkopfturm. Overwin ook nog even de 73 treetjes van deze houten uitkijktoren en geniet van het weidse uitzicht. 

Daarna loop je kilometers lang afwisselend door weidelandschap en bos op zo’n duizend meter hoogte. Dat wil echter niet zeggen dat je over egaal terrein loopt; steeds weer schieten de Vengaboys door je hoofd als je weer up and down gaat. Behoorlijk intensief dus. Gelukkig heb je regelmatig even de mogelijkheid om op adem te komen terwijl je neerploft op een houten XL panaromabank en tegelijkertijd geniet van het uitzicht. Zelfs de Zwitserse Alpenreuzen kan je ontwaren bij helder weer. 

Net als bij de vorige etappe eindigt deze ook met een heuse Schluchtervaring. Zigzaggend daal je af door de Hohwehraschlucht. Het luide gekabbel van de Wehra pal naast je klinkt rustgevend. Uiteindelijk bereik je bedevaarts- en kuuroord Todtmoos en heb je de éénnalaatste etappe ook alweer afgetikt.   

Schluchtensteig etappe 6: Todtmoos-Wehr

Nog één keer die benenwagen aanslingeren. De laatste etappe is ook nog ‘s de langste; bijna 24 kilometer! De wandeling start met een aanloopje van…slechts een kleine 11 kilometer. Dit deel van de route door het Wehradal voert over brede paden door een lieflijk glooiend landschap van bos, grasland en een enkel gehuchtje. Oftewel: lekker doorstiefelen dus! Daarna gaat het verder over een smal pad tegen de steile berghelling geplakt. Dan weer een stukje over een breed pad voordat je al klauterend flink afdaalt langs de Sägebach en je bij de Wehratalbrücke de doorgaande weg bereikt. 

Aan de overkant van de weg ga je direct stevig omhoog via wederom een smal paadje. De begroeiing doet vermoeden dat hier niet heel veel volk komt. Het feit dat we na zo’n 4 uur lopen nog niemand zijn tegengekomen, lijkt dit te bevestigen. Een aantal kilometers volg je dit uitdagende, tegen de berghelling aan geplakte pad terwijl het gekabbel van de Wehra steeds verder van je vandaan klinkt. 

Normaal gesproken loop je helemaal naar beneden tot de Wehrastausee en volg je het riviertje. Maar in verband met werkzaamheden aan de stuwdam wachtte nog een kleine omleiding op ons voordat we onze eindhalte Wehr bereikten. Daarmee zat na 136 kilometer en ruim 35 uur lopen onze Schluchtensteig erop. Tijd om de beentjes wat rust te gunnen!

De Schluchtensteig: je inspanning wordt beloond

Toegegeven, dit is niet iets wat je zomaar even tussendoor doet. Maar echt, het is de inspanning méér dan waard! Niets is zo lekker als langs klaterende bergbeekjes en -riviertjes te lopen. Maar ook de verscheidenheid aan landschappen, van beboste berghellingen tot glooiende en uitzichtrijke hoogvlaktes, maakt dat deze tocht absoluut nooit verveelt. De kleur groen overheerst voortdurend, aangevuld met geelpaarswitte bloemenpracht. Kortom, echt een onge(k)looflijk mooie en uitdagende wandeltocht! 

Tips

• Zorg voor voldoende proviand; tijdens sommige etappes kom je onderweg niks tegen. En op alleen een paar zelf geplukte bosbessen, bosaardbeien en frambozen houd je je motortje niet aan de praat. 
• Moet je een afgetrainde topatleet zijn om deze langeafstandstocht te kunnen lopen? Zeker niet! Maar als je als uitgezakte couch potatoe al een klam voorhoofd krijgt van even opstaan om voor een biertje naar de koelkast te lopen, blijf dan vooral aan die bank plakken. 
• Zorg voor een goede uitrusting. Dus laat het ijdeltuitje in je even thuis en draag fatsoenlijke wandelschoenen. Je voetjes verdienen het.   
• Houd de berichtgeving in de gaten over de toegankelijkheid van de wandelroute. Meer informatie vind je hier. Soms zijn delen afgesloten of worden ze afgeraden als gevolg van overmatige regenval en/of aardverschuivingen. Gelukkig hebben ze daar wat op gevonden: slechtweeralternatieven! Je kan dus sowieso doorlopen. 
• Een open deurtje maar toch: wees voorzichtig! Zeker in de Wutachschlucht is het niet ongevaarlijk. Het feit dat deze kloof is opgedeeld in reddingssectoren (aangegeven met letters uit het alfabet) zou een belletje moeten doen rinkelen.
• Je kan een pakketreis boeken waarbij je van acco naar acco loopt, de maaltijden verzorgd zijn en je bagage vervoerd wordt. Goedkoper is het om een centrale acco te boeken en van daaruit telkens naar het begin- of eindpunt te rijden en gebruik te maken van het OV. Goed om te weten: wanneer je je toeristenbelasting bij de verhuurder van je verblijf aftikt, krijg je een zogenaamde Konus-Gästekarte. Hiermee is al het openbaar vervoer gratis! Iets meer gedoe, gepuzzel en geregel, maar werkt prima!
• Nog een paar daagjes extra in het Zwarte Woud? Kom dan nog eens terug naar de Wutachschlucht en doorkruis de Gauchachschlucht en de Engeschlucht. Erg spectaculair! Vanaf de Wutachmühle sla je na ongeveer 1,5 km in de Wutachslucht rechtsaf over de overdekte brug.  
• Blijf je nóg langer? Lees dan deze blog van Reisman Lars voor meer tips!