De Oostenrijkse heuriger: jonge wijn en goed vlees

Een goed stuk vlees gecombineerd met een glas lokale wijn of een pul bier. En dat in een omgeving die aanvoelt alsof je bij de boer zelf op bezoek bent. Reisman Martijn trok met knorrende maag naar Oostenrijk om het lokale fenomeen van de heuriger te ontdekken.

Wat komt als eerste in je op als je aan de Oostenrijkse keuken denkt? Waarschijnlijk de typische boerengerechten met veel vlees, koolhydraten (knoedels) en natuurlijk een halve liter bier ernaast. Kortom: de hemel voor de man aan wie de hipster-quinoa-met-avocado trend voorbij is gegaan. En alsof dat op zich niet al prettig genoeg is, kent Oostenrijk een overvloed aan plekken die niet alleen goed, lokaal eten en drinken serveren maar dat ook nog eens doen in een bijzonder sfeervolle (nee, ik ga het woord ‘authentieke’ níet gebruiken), gastvrije omgeving. Met in de meeste gevallen ook nog een biergarten erbij waar het goed toeven is. De heuriger. En dat alles met dank aan keizer Joseph de zoveelste, een goeie gast. Hij nam namelijk ooit het wijze besluit dat boeren in Oostenrijk de wijn die ze produceerden zelf mochten gaan verkopen.

Typisch Oostenrijks: Kernei’s Heuriger

De stad uit

De boeren verkochten vooral de jonge wijn (heurig = ‘van dit jaar’ in Oostenrijks dialect) in hun eigen lokalen. Deze kwamen al snel bekend te staan vanwege hun sfeervolle karakter waar de locals zich buitengewoon thuis voelden. Tot op de dag van vandaag zijn er honderden van dit soort lokalen te vinden, met name in de regio Wenen. Mocht je in die stad zijn, maak dan echter niet de fout om een van de heuriger in de binnenstad zelf te bezoeken. Hoewel, in veel gevallen zullen ze daar ook best goed vlees serveren. Echter, gezien de net genoemde geschiedenis mag duidelijk zijn dat dit stadse aanbod geen originele heuriger betreft. Het zijn waarschijnlijk vooral slimme ondernemers die het concept gekopieerd hebben, al dan niet voor de toeristen in de stad. De stad uit dus!

Ik trok van de ene heuriger naar de andere en kwam kilo’s zwaarder terug van deze barre reis. Hieronder een verslag van mijn ervaringen in zowel de omgeving van Salzburg als Wenen.

Net buiten Salzburg: Kernei’s Mostheuriger

Hoewel het fenomeen heuriger vaak exclusief wordt toegeschreven aan de regio Wenen, zijn ook elders in het land prachtige voorbeelden te vinden. Ben je in de buurt van Salzburg (niet alleen de stad van Mozart en Red Bull maar ook gewoon een hele leuke stad), rijd dan een stukje door naar het noorden. Volg de Salzach rivier die de grens vormt tussen Duitsland en Oostenrijk en al snel ben je in het gehucht Anthering. Vlakbij de karakteristieke kerktoren vind je de boerderij van Kernei. Vanaf de parkeerplaats loop je langs de varkens- en koeienstallen naar het prachtige, karakteristieke restaurant waar de hond des huizes je welkom heet. Het is er gezellig druk met locals, van ouderen in traditionele kleding tot hippe jongeren.

Kernei is een zaak die net zo groot als sfeervol is. Dat lijkt een tegenstelling maar is het in dit geval zeker niet. Zeker zes verschillende ruimtes telden we binnen voordat we de sfeervolle biertuin aan de achterzijde bereikten. Aan dit terras ligt een leuke speeltuin, ideaal voor ouders die relaxt van hun halve liters willen genieten. En mocht je geen behoefte hebben aan drinken met uitzicht op spelende kinderen, dan zijn er aan de andere zijden van de herberg nog meer terrassen. En ja, halve liters bier dus. Maar bij de heuriger gaat het toch om wijn? Klopt, alleen dit is een mostheuriger. Ze maken er geen gewone wijn maar cider dus. Nou wilden we die zelfgeproduceerde cider zeker wel even proeven maar schakelden we daarna toch snel naar de Hefe Weizen. Niet vanwege de kwaliteit van de cider maar je moet er van houden hè…

Vlees

Dan het vlees. De echt traditionele gerechten bij dit soort lokalen bestaan uit grote schalen met verschillende soorten vlees en knoedels of andere aardappel- en deeggerechten. Bij Kernei serveren ze ook de gewone Wiener en Cordon Blue en omdat we er toch waren hebben we alles geprobeerd. Het vlees is vanzelfsprekend afkomstig van de naastgelegen stallen en dat proef je. En terwijl er een groep in lederhosen naar binnen gaat om een geboortefeest te vieren, bestellen wij nog een nieuwe halve liter. We hoeven toch nergens meer heen. Misschien wel het mooiste van deze heuriger is namelijk dat ze uitstekende gastenkamers hebben en dat ook nog voor een prima prijs. Zet de tafel dus maar vol, ober! En doe ook maar wat van die zelfgemaakte Edelbrände erbij à 41% alcohol.

Ten zuiden van Wenen: Barbach en Zahel

Als je in de omgeving van Wenen bent vind je een enorm aanbod aan heuriger. De gouden tip: reis af naar de heuvels aan de zuidkant van de stad. Daar tref je veel lokalen die op die heuvels hun wijn verbouwen, te herkennen aan de term Weinbau. Ik kwam met wat hulp van locals terecht bij zaken in Perchtoldsdorf en Mauer. Laatstgenoemde is officieel nog onderdeel van de stad Wenen, hoewel we toch een klein half uur gereden hadden vanaf Wien Mitte. Eigenlijk is het bijna om het even welke heuriger je in dit gebied bezoekt. Ze zien er allemaal ongeveer hetzelfde uit: veel hout, een landelijk karakter en veel verschillende ruimtes met een hoog kruip-door-sluip-door gehalte. Hierdoor voelen ze allemaal knus en huiselijk, terwijl het in feite enorm grote zaken zijn. Met natuurlijk altijd een sfeervolle biertuin die soms bijna net zo groot is als de zaak zelf.

Geen sterren, wel lekker

De zaken waar wij waren, zaten zonder uitzondering vol met de lokale bevolking. Voor hen is de heuriger niet alleen een restaurant maar ook de buurtkroeg en het dorpshuis. Aan de rand van het Föhrenberge National Park bezochten we zowel Barbach (Perchtoldsdorf) als Zahel (Mauer). In beide lokalen hebben we heerlijk gegeten. En mocht het nog niet duidelijk zijn: daarmee bedoel ik niet dat je op sterrenniveau zit te eten. Absoluut niet. Maar het is wel lokaal, ambachtelijk en met liefde gemaakt. En veel (ik herhaal: véél) vlees.

In deze beide heuriger hebben we niet nagelaten de jonge wijn uitgebreid te consumeren. Hoewel ik normaal snel de voorkeur zal geven aan een zwaardere wijn, bleek hier de combinatie van de jonge wijn met de zware maaltijd een uitstekend huwelijk. Een nadeel van die jonge wijnen is wel dat de karaf nóg sneller leeg is dan normaal. Helaas vonden we hier geen gastenkamers maar bleek er nog een bus terug te gaan naar Wenen. En mocht je in Mauer met een te volle maag een ommetje willen maken, loop dan zeker even naar de Wotrubakirche. Een van de meest bizarre kerken / kunstwerken die ik ooit gezien heb (en bijna geen Weense toerist die de moeite neemt om erheen te gaan).