Palermo: hoe kapot betoverend mooi kan zijn

Ik houd persoonlijk wel van steden die een beetje kapot zijn. Rauwe randjes, niet gepolijst. Net zoals bij mensen zijn steden die duidelijk dingen hebben meegemaakt ook vaak de interessantste. Zo ook Palermo. Gesloopt door de Mafia, nagetrapt door jarenlange economische malaise en ook niet echt geholpen door de structurele politieke verwaarlozing van het Italiaanse zuiden. Maar toch zo verdomde interessant om eens een paar dagen door rond te zwalken! Ik geef je zo een paar tips die je bezoekje aan de Siciliaanse hoofdstad echt de moeite waard maken.

Maar Palermo, da’s toch een Mafia-hoofdstad?!

De laatste jaren is de Italiaanse overheid hard bezig om die terug te dringen. Dat lukt aardig met de aanhoudingen van enkele kopstukken van de Cosa Nostra (de Siciliaanse versie van dit misdaadkartel) en je ziet nu ook dat er ondernemers en bewoners beginnen terug te vechten. Door de stad vind je nu stickers met de tekst ‘Adio Pizzo’, wat zoveel betekent als ‘houdoe beschermingsbetalingen’. Ondernemers die zich bij deze organisatie hebben aangesloten, tonen hiermee dat ze geen geld meer aan de Mafia betalen om ‘beschermd’ te worden. Iets wat je in het verleden vaak bekocht met mishandeling of erger. De openheid van dit verzet en het feit dat je bijvoorbeeld ook een Mafia-vrije vakantie naar Sicilië kunt boeken, toont dat de alomtegenwoordigheid van de Mafia wel verleden tijd is. Ik heb me overigens geen moment onveilig gevoeld op wat voor manier dan ook, maar op straat zie je zo nu en dan wel vage dingen gebeuren. Taxichauffeurs die op terras zittende trainingspakken een rolletje bankbiljetten in de handen duwen, of restaurantpersoneel dat stikzenuwachtig een in Prada uitgedoste gladjakker voor gratis laat dineren. Misschien is ’t allemaal onschuldig, maar je blijft toch achterdochtig…

De slogan van Adio Pizzo, het antwoord van Palermo tegen de Mafia: ‘Een heel volk dat zich laat afpersen is een volk zonder waardigheid’

Kerken, kruispunten en operahuizen

De belangrijkste toeristische plekken in Palermo zijn vooral interessant omdat ze zoveel zeggen over de stad.

• De kathedraal: waar in de meeste Italiaanse steden de kathedralen en kerken baden in Katholieke pracht en praal, is de kathedraal van Palermo nogal beroerd onderhouden en boven alles geen tot de verbeelding sprekend gebouw. Maar juist daarom een bezoek waard.
• Teatro Massimo: de recente geschiedenis van dit operahuis vertelt veel over de macht van de Mafia. Het gebouw was 23 jaar gesloten voor onderhoud, als gevolg van corrupte bestuurders en bouwers. In die tijd kan zelfs Amsterdam een metrolijn bouwen. Ook bekend van de slotscène van The Godfather III, wat ook nauwelijks een aanbeveling is.
• Quattro Canti: op dit plein komen de twee belangrijkste wegen van de stad bij elkaar en komen 4 wijken samen. In de schaduw van de Palazzo’s vind je paard en wagens, die dienstdoen als plaatselijke tuctucs. Ohja; niet instappen, he?. Geen plek die herinnert aan een stad in de derde economie van de Eurozone.

De Quattro Canti: het central punt van Palermo. Paard en wagen bepalen het straatbeeld.

Palermo’s unieke aantrekkingskracht

Ik vond Palermo op zijn mooist in een drietal minder voor de hand liggende en redelijk unieke plekken. Ook rauw, ook kapot én een tikje luguber.

Voetballen op het Foro Italico

1. Foro Italico. Een voetgangersgebied aan de Middellandse zeekust, waar je mooi de zonsondergang kunt bekijken. Achter je voetbalt de plaatselijke jeugd (shirtjes als doelpalen, zoals dat hoort), er lopen wat zwerfhonden rond en voor je zitten stelletjes in alle rust verliefd te kijken naar de vissers of gigantische cruiseschepen.
2. Catacombe dei Cappucini. Een nogal bizarre plek, waar je de doden letterlijk in de ogen kunt kijken. Vanaf mid-16^eeeuw besloten de plaatselijke monniken om hun doden niet meer te begraven, maar te mummificeren. Ook niet-monniken werden na verloop van tijd toegelaten en tot 1920 zijn hier 8000 mummies verzameld, die nu de muren ‘sieren’.
3. San Giovanni degli Eremiti. Mijn absolute favoriet. Deze vervallen kerk/ruïne uit de zesde eeuw is een oase van rust in een stad vol getoeter en uitlaatgassen. Laat je fantasie de vrije loop tussen de eeuwenoude stenen in de tuin en bewonder de zuilengalerij.

Rust en eeuwenoude stenen in de San Giovanni degli Eremiti

Palermo: rauw, maar zo mooi!

Italiaanse cultuur en steden fascineren mij geweldig en Palermo misschien nog wel het meest, omdat het zo’n atypische Italiaanse stad is. Als je je niet laat afschrikken door z’n rauwe en misschien wel lelijke plekken, zul je snel beloond worden. En, als je er toch bent, doe je tegoed aan lokale zoetigheden als cannoli, granita (con the!) en dolci baci’s. Ik krijg er zelf alweer zin in….